Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych przewiduje składki na: ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenie rentowe, ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa tzw. ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, tzw. ubezpieczenie wypadkowe.
Podział ubezpieczeń na działy łączy się przed wszystkim z ustanowieniem odrębnej składki na poszczególne ubezpieczenia – składki emerytalnej, rentowej, chorobowej, wypadkowej - także ze zróżnicowaniem kręgu osób podlegających obowiązkowi ubezpieczeni w każdym z tych działów.
Składki emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe mają charakter obowiązkowy lub dobrowolny w zależności od tego, kim jest ubezpieczony.
Obowiązkowi ubezpieczenia emerytalnego i rentowego podlegają wyłącznie osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in.:
1. pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów
2. osobami wykonującymi pracę nakładczą,
3. członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych,
4. osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z KC stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osobami z nimi współpracującymi (nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat),
5. osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi,
6. posłami i senatorami, posłami do Parlamentu Europejskiego,
7. osobami pobierającymi stypendium sportowe,
8. pobierającymi stypendium słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,
9. osobami wykonującymi odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
10. osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych oraz absolwentami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia lub stażu na które zostali skierowani przez powiatowy urząd pracy,
11. duchownymi,
12. żołnierzami niazawodowymi pełniącymi czynną służbę,
13. osobami odbywającymi zastępcze formy służby wojskowej,
14. funkcjonariuszami Służby Celnej,
15. osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński,
16. osobami pobierającymi świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osobami pobierającymi zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia, a także osobami pobierającymi wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy,
17. osobami pobierającymi świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia.
O dobrowolnych ubezpieczeniach emerytalnym i rentowym możemy mówić :
- W przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń tj. gdy dana osoba spełnia warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym z kilku tytułów i z jednego z nich ubezpieczenia mają charakter obowiązkowy, a pozostałych tytułów dobrowolny (art. 9 ustawy)
- W przypadkach wymienionych w art. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
- Osoby objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnymi rentowymi po ustaniu tych ubezpieczeń mogą je kontynuować dobrowolnie, jednakże wówczas, gdy okres tego ubezpieczenia przekracza 10 lat, nie obowiązuje gwarancja wypłaty minimalnego świadczenia, w wypadku gdy stan własnego konta ubezpieczonego nie będzie go zapewniał.(art. 10 ustawy )
Art. 7 - Prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysługuje:
1. małżonkom pracowników skierowanych do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych za granicą, w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za granicą,
2. osobom, które z powodu sprawowania opieki nad członkiem rodziny spełniającym warunki do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów,
3. obywatelom polskim wykonującym pracę za granicą w podmiotach zagranicznych oraz obywatelom polskim wykonującym pracę w podmiotach zagranicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli podmioty te nie posiadają w Polsce swojej siedziby ani przedstawicielstwa,
4. studentom oraz uczestnikom dziennych studiów doktoranckich, jeżeli nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu,
5. alumnom seminariów duchownych, nowicjuszom, postulantom i juniorystom do ukończenia 25 roku życia,
6. odbywającym na podstawie nieodpłatnych umów cywilnoprawnych staż adaptacyjny wnioskodawcom-obywatelom państwa członkowskiego Unii Europejskiej w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego lub działalności regulowanej - w rozumieniu odpowiednio przepisów o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych lub przepisów o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do podejmowania lub wykonywania niektórych działalności.
Składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52% podstawy wymiaru.
Składka na ubezpieczenie rentowe wynosi :
- Od 01.01.99 r. do 30.06.07 r – 13 %, podstawy wymiaru,
- Od 01.07.07 r. do 31.12.07 r. – 10 %, podstawy wymiaru,
- Od 01.01.08 r. - 6% podstawy wymiaru
Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe:
1) pracowników,
2) osób wykonujących pracę nakładczą,
3) członków spółdzielni,
4) zleceniobiorców,
5) posłów i senatorów,
6) stypendystów sportowych,
7) pobierających stypendium słuchaczy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,
8) osób wykonujących odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
9) osób współpracujących ze zleceniobiorcami,
10) funkcjonariuszy Służby Celnej,
11) poborowych odbywających służbę zastępczą
- finansują z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczeni i płatnicy składek.
Pozostałe grupy ubezpieczonych i płatników opłacają składki zgodnie z art. 16 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki finansowane są w całości przez ubezpieczonego, w całości przez płatnika lub przez inne wskazane w ustawie podmioty np. ośrodki pomocy społecznej, wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, budżet państwa.
Części składki emerytalnej finansowanej przez ubezpieczonego 7,3% podstawy wymiaru składki jest odprowadzana przez ZUS do wybranego przez ubezpieczonego otwartego funduszu emerytalnego.
W odniesieniu do osób, które w dniu wejścia w życie ustawy nie ukończyły 30 lat (tj. ur. po 31.12.1968) odprowadzanie tych składek jest obowiązkowe, natomiast dla osób które w dniu wejścia w życie ustawy (01.01.1999 r.) ukończyły 30 lat, a nie przekroczyły 50 lat życia (tj. ur. po 31.12.1948), odprowadzanie składek wynika z dobrowolnego przystąpienia tych osób do otwartego funduszu emerytalnego.
W okresie do dnia 31.12.2008 roku część składki na ubezpieczenie emerytalne (w 2007 roku wysokości 0,30%) jest odprowadzana przez ZUS na FRD –Fundusz Rezerwy Demograficznej.
Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenie miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy określonego w ustawie budżetowej. Od nadwyżki ponad tą kwotę nie pobiera się składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Płatnik składek jest zobowiązany zaprzestać obliczać i przekazywać składki na te ubezpieczenia po przekroczeniu przez ubezpieczonego powyższej kwoty. Do składek opłaconych po przekroczeniu tej kwoty stosuje się przepisy o nienależnie opłaconych składkach.
Co stanowi podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe dla poszczególnych grup ubezpieczonych stanowią artykuły 18 i 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Linki sponsorowane
DORADCA PODATKOWY * BIURO RACHUNKOWE tel. (061) 86-888-05 |
