czwartek, 20 sierpnia 2009

Sankcje za niepłacenia składek ZUS

I

Od nie opłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Szczegółowe uregulowanie znajduje się w Rozdziale 6 Działu III Ordynacji podatkowej art. od 53 do 58.

Odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego.

Jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.

Wyegzekwowane odsetki od części składki na ubezpieczenie emerytalne pochodzące ze składki ubezpieczonego, wynoszącej 7,3% podstawy wymiaru składki, są odprowadzane do wybranego przez ubezpieczonego otwartego funduszu emerytalnego na jego konto.

Stawka odsetek za zwłokę wynosi 200 % podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim.

Odsetek nie pobiera się:

  • od składek, które rozłożono na raty – nie nalicza się odsetek za zwłokę począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie tych ulg;
  • od składek opłacanych ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby 6,60 zł.

 II

W razie nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości, Zakład może wymierzyć płatnikowi składek dodatkową opłatę do wysokości 100% nie opłaconych składek. Od decyzji w sprawie wymierzenia dodatkowej opłaty przysługuje odwołanie do sądu okręgowego (art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych).

Wymierzenie dodatkowej opłaty może nastąpić wyłącznie w stosunku do podmiotu, który w momencie wydania decyzji posiada przymiot płatnika składek.

 Tezy z wyroku sądu apelacyjnego w Katowicach z dn. 08.09.2004 r. III AUa 507/03 Lex nr 147179 oddające istotne teoretyczne założenia stosowania dodatkowej opłaty, bardzo słuszne i obecnie dość powszechnie stosowane:

 Wymierzenie opłaty dodatkowej należy do sfery tzw. swobodnego uznania, którego istotą jest możliwość ustalenia przez organ swego zachowania się w stosunku do określonego już stanu faktycznego. Swobodne uznanie nie znaczy woluntaryzmu, dowolności, arbitralności. Jego zakres jest zawsze określony przez prawo. Ma też w każdym przypadku uchwytne granice prawne, które tworzą przepisy kompetencyjne, przepisy o postępowaniu administracyjnym, przepisy prawa materialnego. Podejmując czynność z zakresu swobodnego uznania, organ jest związany nie tylko przepisem, ale i celem ustanowionego przepisu oraz normami etycznymi.

Opłata dodatkowa stanowi sui generis sankcję za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązku opłacania składek. Jej zastosowanie ma sens wówczas, gdy - przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności - można przewidywać (oczekiwać), że spełni ona lub może spełnić założony, dyscyplinujący, cel. To zaś zależy przede wszystkim od przyczyn nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości. Te mogą być zależne lub niezależne od płatnika, zawinione przez niego lub niezawinione. Inaczej powinien być traktowany płatnik, który opóźnia się z wykonaniem obowiązku opłacania składek pomimo dobrej kondycji ekonomicznej, inaczej taki, który boryka się z trudnościami finansowymi. Przy stosowaniu opłaty dodatkowej powinien być wzięty pod uwagę także dotychczasowy stosunek płatnika do obowiązku opłacania składek. Utrwalony bądź incydentalny charakter opóźnienia to tylko jeden z obiektywnych elementów ważnych dla ustaleń w tym zakresie. Dotychczasowy stosunek do spełnienia obowiązku to bowiem także wykazanie zainteresowania jego należytym wykonaniem, w tym podejmowanie czynności zmierzających do prawidłowego jego wykonania. Mówiąc lapidarnie - o zastosowaniu dodatkowej opłaty powinny decydować okoliczności każdego indywidualnego przypadku, zwłaszcza te wskazujące na winę płatnika w nieopłacaniu składek albo ich opłacaniu w zaniżonej wysokości lub jej brak.

Wymierzenie dodatkowej opłaty poprzedzone jest zawsze prowadzonym przez Zakład w trybie KPA postępowaniem wyjaśniającym mającym na celu zbadanie przyczyn nie opłacania składek i ewentualnego wpływu dodatkowej opłaty na sytuację materialną płatnika.

III

Kto, jako płatnik składek albo osoba obowiązana do działania w imieniu płatnika między innymi nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w przewidzianym przepisami terminie, podlega karze grzywny do 5.000 złotych. Tej samej karze podlega, kto nie dopełnia obowiązku opłacania składek, dokonywaniu wpłat z innych tytułów, do których poboru obowiązany jest Zakład – składki na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (art. 98 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dn. 30.09. 2003 roku (I KZP 24/03,OSNKW 2003/9-10/80) organom Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (upoważnionym przez nie osobom) - na podstawie art. 66 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 17 § 3 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia z 24 sierpnia 2001 roku - przysługują uprawnienia oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia, które zostały ujawnione w zakresie działania Zakładu, i w których wystąpił on z wnioskiem o ukaranie.

Wniesienie wniosku o ukaranie za wykroczenie z art. 98 do Sądu Rejonowego poprzedzone jest każdorazowo zgodnie z art. 54  Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia czynnościami wyjaśniającymi, mającymi na celu ustalenie, czy istnieją podstawy do wystąpienia z wnioskiem o ukaranie oraz zebranie danych niezbędnych do sporządzenia wniosku o ukaranie.

Linki sponsorowane
Autor: o