czwartek, 20 sierpnia 2009

Odpowiedzialność członków zarządu za składki ZUS

Odpowiedzialność członków zarządu sp. z o.o. , sp. z o.o. w organizacji, SA i SA w organizacji za należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne.

Art. 31 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, które przepisy Ordynacji podatkowej stosuje się odpowiednio do należności z tytułu składek. W swojej treści odsyła on między innymi do części przepisów Rozdziału 15 Działu III Ordynacji podatkowej, tj. rozdziału pod tytułem Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich, którego przepisy regulują ogólny zakres odpowiedzialności osób trzecich oraz szczegółowy zakres odpowiedzialności poszczególnych kategorii osób, ukształtowany w zależności od charakteru stosunku prawnego łączącego podatnika i osobę trzecią. Art. 31 poprzez odesłanie do ściśle wskazanych części redakcyjnych przepisów Ordynacji podatkowej dokonuje stosownej modyfikacji odpowiedzialności określonej w Ordynacji, dostosowując ją do specyficznego charakteru należności z tytułu składek. 

Zgodne z art. 116 Ordynacji podatkowej za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Odpowiedzialność członków zarządu, określona powyżej, obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu.

W przypadku, gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji lub spółka akcyjna w organizacji nie posiada zarządu, za zaległości podatkowe spółki odpowiada jej pełnomocnik albo odpowiadają wspólnicy, jeżeli pełnomocnik nie został powołany.

Przepisy powyższe stosuje się również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji.

Dalej, zgodnie z art. 107 § 2 pkt 2 i 4 Ordynacji podatkowej w zw. z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych członek zarządu odpowiada także za odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych oraz koszty postępowania egzekucyjnego. Do należności z tytułu składek nie ma natomiast zastosowania art. 109 § 2 Ordynacji podatkowej, a co za tym idzie członek zarządu nie będzie odpowiadał za dalsze odsetki biegnące po wydaniu decyzji o jego odpowiedzialności.

Zgodnie z nadal powszechnie akceptowanym poglądem wyrażonym przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 06 marca 2003 roku (SA/Bd 85/03, POP 2003/04/93) do orzeczenia o odpowiedzialności członka zarządu spółki z o.o. organ podatkowy jest obowiązany wykazać jedynie okoliczność pełnienia obowiązków członka zarządu w czasie powstania zobowiązania podatkowego, które przerodziło się w dochodzoną zaległość podatkową Spółki oraz bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce, bowiem ciężar wykazania którejkolwiek okoliczności uwalniającej od odpowiedzialności spoczywa na członku zarządu.

Zakład przed wydaniem decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej, w tym członka zarządu, odmiennie niż organy podatkowe, prowadzące postępowanie na podstawie Ordynacji podatkowej, prowadzi postępowanie administracyjne na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego zgodnie z art. 123 ustawy o sus oraz art. 180 KPA.

Zgodnie z dominującym w orzecznictwie i piśmiennictwie podglądem bezskuteczność egzekucji, o której mowa w art. 116 Ordynacji podatkowej, będąca warunkiem orzeczenia o odpowiedzialności członka zarządu spółki za zaległości podatkowe tej spółki, wymaga formalnego stwierdzenia po przeprowadzeniu postępowania egzekucyjnego.

"Właściwy czas" do wszczęcia postępowania upadłościowego, który uwolniłby od przeniesienia zobowiązania podatkowego, to czas właściwy ze względu na ochronę wierzycieli. Za taki czas nie może być uznana chwila, w której pasywa przewyższają aktywa i z tej przyczyny dłużnik nie posiada już dostatecznych środków na zaspokojenie wierzycieli. Do oceny "właściwego czasu" do wszczęcie postępowania naprawczego lub złożenia wniosku o upadłość należy stosować odpowiedni przepisy o tych postępowaniach.

Wskazane przez członka zarządu mienie spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości musi rzeczywiście dawać możliwość przeprowadzenia w danej chwili postępowania egzekucyjnego oraz prowadzić do likwidacji zadłużenia w znacznej części.

Linki sponsorowane